Một ngày nọ, cậu bé Anders được mẹ may cho một chiếc mũ mới. Chiếc mũ màu đỏ được điểm xuyết bằng một miếng vải màu xanh ở chính giữa (thật ra thì mẹ của Anders không còn đủ vải đỏ) và một quả cầu nhỏ ở chóp mũ.
***
Đầu tiên, Anders gặp một bác nông dân đang điều khiển chiếc xe ngựa chất đầy gỗ. Lưng bác khòm thấp xuống đấn nỗi cậu bé có cảm giác bác ta có thể ngã bất cứ lúc nào.
- Ồ, CÓ phải cậu Anders đấy không? - Bác nông dân vui vẻ hỏi. - Thoạt nhìn bác cứ tưởng cậu là một công tử nào mà có chiếc mũ đẹp thế này cơ đấy. Có muốn lên xe ngựa của bác ngồi không?
Nhưng Anders mỉm cười, lịch sự lắc đầu rồi vui vẻ bước tiếp.
Tại khúc ngoặt, cậu bé gặp Lars - con trai của người thợ da. Lars là một cậu bé to mập, đi đôi bốt cao và mang chiếc túi đựng dao trông rất oai. Khi nhìn thấy chiếc nón của Anders, Lars không nén nói tò mò, dừng lại nhìn chăm chú rồi chạy đến chạm tay vào quả cầu. Cuối cùng, Lars đề nghị:
- Hay là chúng ta đổi cho nhau đi, tớ sẽ đưa cho cậu chiếc túi đựng dao này.
Chiếc túi đựng dao của Lars rất đẹp dù bề mặt da có xước một đôi chỗ. Anders luôn ao ước có được chiếc túi này. Dù vậy, nó cũng không thế so sánh với chiếc mũ mẹ mới may cho cậu.
- Không, Lars ạ! Tớ không nghĩ là tớ sẽ đổi chiếc mũ lấy chiếc túi đựng dao của cậu đâu.
Một lúc sau, Anders gặp một bà lão đứng bên đường. Bà lão nhìn Anders và cất tiếng hỏi:
- Ối chà chà! Trông cậu bé bảnh quá! Cậu đang đi xem trận bóng của hoàng gia đấy phải không? - Bà lão nói.
"Ồ, tại sao lại không nhi?" - Anders nghĩ thầm. - "Mình đấn đó biết đâu sẽ gặp được nhà vua".
Và thế là Anders đẽn quảng trường nơi sắp diễn ra trận bóng.
***
Trước quảng trường có hai lính gác đứng trang nghiêm, mũ sắt sáng bóng và súng khoác trên vai. Khi Anders đến gần cánh cổng, hai người lính ngăn cậu bé lại.
- Ngươi đi đâu đây? - Một trong hai người lính hất hàm hỏi cậu.
- Tôi đi tham dự trận bóng của hoàng gia. - Anders trả lời.
- Không được. - Người lính còn lại bước lên gần cậu bé rồi nói. - Muốn vào xem trận đấu phải mặc đồng phục.
Vừa lúc đó thì công chúa đi đến, Nàng mặc một chiếc váy bằng lụa trắng với những chiếc ruy-băng màu vàng tuyệt đẹp.
- Đúng là cậu bé này không có đồng phục. - Công chúa bảo hai lính gác. - Nhưng trên đầu cậu ấy có một chiéc mũ rất đẹp và như thế là đủ rồi.
Dứt lời, công chúa nắm tay cậu bé dẫn lên một cầu thang cao ngất bằng cẩm thạch, cứ ba bậc lại có một lính gác. Họ xuyên qua đại sảnh lộng lẫy, hai
bên là những quan cận thần áo mão chỉnh tề và sang trọng. Tất cả mọi người đều cúi đầu chào cậu bé vì tưởng cậu chính là một hoàng tử với chiếc mũ đẹp đẽ trên đầu.
Ở cuối đại sảnh đặt một chiếc bàn, bên trên bày những chiếc cốc và đĩa bằng vàng.Trên những chiéc đĩa bạc chất đầy các loại bánh nhân mứt và bánh ngọt, còn rượu vang đỏ thì sóng sánh trong những chiếc cốc sáng bóng. Công chúa ngồi xuống ngay chính giữa chiếc bàn dài, còn Anders thì ngồi trên một chiếc ghế vàng bên cạnh công chúa.
- Nhưng cậu không thể để chiếc mũ như thế trong khi ăn được. - Nàng nói rồi với tay tháo chiếc mũ của Anders xuống.
- Ôi, không sao đâu ạ! Tôi có thể vừa ăn vừa đội mũ. - Anders trả lời, tay giữ chặt chiếc mũ. Cậu bé nghĩ chỉ cần tháo chiếc mũ này xuống thì mọi người sẽ lập tức nhận ra cậu không phải là hoàng tứ. Mặt khác, Anders lo người ta sẽ đánh cắp mất chiếc mũ của cậu.
- Này cậu bé! Hãy đưa chiếc mũ cho ta, ta sẽ tặng cậu một nụ hôn. - Công chúa bảo với Anders.
Công chúa rất xinh đẹp và dĩ nhiên Anders rất mong muốn nhận được một nụ hôn từ nàng. Nhưng cậu lại nghĩ trên đời này không gì có thể đổi
lấy chiếc mũ mà mẹ đã làm cho cậu được. Và Anders lắc đầu.
Công chúa đặt đầy bánh vào túi áo của Anders. Thậm chí nàng còn tháo sợi dây chuyền của mình đeo vào cổ cậu bé rồi cúi xuống và đặt lên má cậu một nụ hôn.
Nàng hỏi:
- Giờ thì cậu sẽ tặng ta chiếc mũ chứ?
Nhưng Anders đẩy chiếc ghế lùi ra xa, tay vẫn không chịu bỏ ra khỏi đầu.
Bất thình lình, cánh cứa bật mở và nhà vua oai vệ bước vào. Chiếc áo choàng đỏ tía dài bay theo mỗi bước chân của ngài. Và trên mái tóc gợn sóng trắng phau của ngài lắp lánh chiếc vương miện bằng vàng.
Nhà vua mỉm cười khi nhìn thấy Anders.
- Chiếc mũ của cậu thật đẹp. - Nhà vua nói.
- Thưa đức vua, đúng là như vậy ạ!- Anders tán thành. - Mẹ của thần đã may nó bằng những sợi vải tốt nhát. Ai nhìn thấy nó cũng đều muốn gạ thần đổi cả.
- Và ta chắc chắn rằng ngươi sẽ đổi chiếc mũ đế lấy cái này. - Nhà vua nói, tay chỉ lên chiếc vương miện trên đầu ngài.Anders sững sờ nhìn đức vua, tay vẫn nắm chặt chiếc mũ. Nhưng khi nhà vua cầm chiếc vương miện tiến đến gần cậu, Anders cảm thấy sợ hãi hơn bao giờ hết. Nếu cậu bé không cảnh giác, biết đâu nhà vua sẽ cướp lấy chiếc mú! Dĩ nhiên nhà vua có thể làm bất cứ điều gì ngài muốn.
Anders nhảy ra khỏi ghế. Cậu phóng như tên bắn qua những đại sảnh rộng lớn, chạy xuống cầu thang bằng cẩm thạch và xuyên qua quảng trường. Cậu chạy nhanh đến nỗi sợi dây chuyền của công chúa rơi khỏi cổ cậu và tất cả bánh kẹo trong túi áo cũng rớt hết ra ngoài. Nhưng chiếc mũ vẫn còn nguyên trên đầu Anders. Cậu bé quyết tâm giữ cho bằng được chiếc mũ.
Khi Anders về đến nhà, mẹ cậu lo lắng hỏi.
- Ôi, Anders, sáng đến giờ con đi đâu vậy?
Thế là Anders sà vào lòng mẹ và kể cho bà nghe chuyấn hành trình với biết bao nhiêu người thèm muốn chiếc mũ của cậu. Anh chị em cậu bé tụm lại vòng quanh, miệng há hốc chăm chú nghe câu chuyện. Khi nghe đến đoạn cậu bé từ chối chiếc vương miện của nhà vua, người anh cả than:
- Em thật ngốc! Lẽ ra em nên đổi cái mũ của mình lấy chiếc vương miện ấy. Sau đó, nếu bán chiếc vương miện ấy đi, chúng ta sẽ được cả một thùng vàng. Chúng ta sẽ mua một lâu đài, sắm một cỗ xe ngựa thật sang trọng. Em vẫn có thể mua cho mình một cái mũ khác, sang trọng hơn với chùm lông vũ màu tía trên đỉnh!
Thật sự là Anders đã không suy nghĩ đến điều đó. Mặt cậu bé dần dần chuyến sang màu đỏ rồi cậu vòng tay quanh cổ mẹ.
- Mẹ ơi, có đúng là con thật ngốc nghếch không? - Cậu bé hoang mang.
Người mẹ ôm Anders thật chặt, rồi âu yếm hôn cậu bé:
- Không đâu, con trai của mẹ. Bất kể con có ăn vận sang trọng như thế nào chăng nữa thì trông con vẫn không tuyệt như khi đội chiếc mũ mẹ tặng.
Thế là Anders lại cảm thấy vui vẻ như trước vì cậu nhận ra rằng, đối với cậu, chiếc nón của mẹ tặng chính là thứ quý giá nhất trên đời.
Trích "Tuyển tập truyện ngắn hay nhất" - Tập 1 - William J. Bennett