Nhắc tới Albert Einstein chắc có lẽ không ai trong chúng ta không biết đến ông một nhà thiên tài vật lý người Đức với những phát minh khiến cả thế giới ngưỡng mộ như "Thuyết tương đối". Thế nhưng, bên cạnh những nghiên cứu thành công đó lại là một sự đổ vỡ trong cuộc sống của gia đình ông cũng là một điều khiến cả thế giới còn nhắc mãi.
Có một câu châm ngôn người ta nói rằng "Đằng sau sự thành công của đàn ông luôn có bóng dáng người phụ nữ" thế nhưng có lẽ câu nói này lại không chính xác với gia đình Albert Einstein. Để trở thành một thiên tài của thế giới, gia đình Albert Einstein đã phải trả một cái giá quá đắt để ông có được như ngày hôm nay.
Không thể phủ nhận rằng những công trình nghiên cứu của Einstein có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến cả thế giới, khiến cho nhiều người thời kỳ đó còn có thể biết được ông sẽ nhận được giải Nobel vào năm nào. Và vào năm 1921 ông đã nhận được giải Nobel nhưng lại không phải dành cho Thuyết tương đối.
Ông không những giỏi trong công việc mà còn là một người đàn ông rất đào hoa được nhiều người phụ nữ mến mộ. Và rồi Einstein phải lòng người phụ nữ đầu tiên già dặn hơn ông 4 tuổi. Đó là người bạn thân thiết có chung niềm đam mê, và sau đó đã trở thành người vợ đầu tiên của ông, Mileva Maric.
Nhưng cũng như Newton, cuộc sống của ông cũng là một thế giới tràn đầy ý tưởng riêng của mình - thế giới nằm trong bộ óc siêu phàm của ông.
Rõ ràng ông là một thiên tài, nhưng sức mạnh phi thường của ông lại là thời gian và sự tập trung ông dành cho công việc của mình. Mặc dù được bao quanh bởi danh tiếng, bạn bè và gia đình, ông vẫn sống một cuộc sống mà thường xuyên tách biệt với mọi thứ xung quanh, một điều tốt để khám phá những ý tưởng mới.
Chính bằng sự nổ lực cố gắng hết mình của Einstein mà ông đã được đền đáp xứng đáng khi nhìn vào thành công trong sự nghiệp của mình. Thế nhưng, điều này cũng đồng nghĩa với một cuộc "thỏa thuận ngầm với quỷ" (Faustian bargain). Đó chính là Einstein không phải là người trả giá mà chính là gia đình của ông.
Walter Isaacson nói trong cuốn tiểu sử tuyệt vời của ông về Einstein : "Một trong những điểm mạnh của Einstein với tư cách là nhà tư tưởng, là ông có khả năng và "độ nghiêng" để điều chỉnh tất cả những sự sao nhãng, một điều mà đối với Einstein đôi khi bao gồm cả gia đình và con cái".
Khi vợ và các con ông mong muốn nhận được sự quan tâm nhiều hơn từ ông một người cha, người chồng thì ông không những không đáp lại mà còn dành nhiều thời gian hơn để tập trung cho công việc. Điều này đã khiến cho không khí gia đình ông luôn rơi vào tình trạng căng thẳng từ các thành viên. Ông từng nói: "Tôi đối xử với vợ của mình như một nhân viên mà tôi không thể sa thải".
Tuy nhiên, cuộc hôn nhân đầu tiên của Einstein bắt đầu gặp trục trặc và nhà khoa học trăng hoa đã tìm tới cô em họ Elsa vào năm 1912, để phàn nàn về sự trầm cảm và ghen tuông của bà vợ.
Khi Marić từ chối ly hôn, Einstein đã viết ra một danh sách các điều khoản và yêu sách cho việc tiếp tục chung sống:
Một phần nhỏ trong những điều kiện mà Einstein đưa ra:
1. Cô phải đảm bảo rằng:
Quần áo của tôi phải luôn được giặt giũ, là ủi và bảo quản trong điều kiện tốt
Tôi sẽ nhận được 3 bữa ăn đều đặn tại phòng riêng của tôi
Phòng ngủ và phòng nghiên cứu của tôi luôn phải được giữ sạch sẽ và ngăn nắp, đặc biệt bàn của tôi thì chỉ tôi được động được vào
2. Cô sẽ từ bỏ những mối quan hệ cá nhân với tôi trừ trường hợp cần giữ hình thức bên ngoài đối với xã hội. Cụ thể, cô không được yêu cầu tôi:
Ngồi cạnh cô khi ở nhà
Đi ra ngoài chơi hoặc đi du lịch với cô
3. Cô phải tuân theo những điểm sau đây trong quan hệ với tôi:
Không mong đợi tôi âu yếm cô và cũng không được trách móc tôi dưới bất kỳ hình thức nào
Cô phải im lặng ngay khi tôi yêu cầu
Rời khỏi phòng tức khắc nếu tôi yêu cầu mà không được cãi lại
Không được bôi nhọ tôi bằng lời nói hoặc hành động trước mặt con cái
Bà Maric khi nhận được những bản hợp đồng mà Einstein đưa ra, dù rất vô lý, nhưng bà vẫn miễn cưỡng chấp nhận để chung sống cùng ông và các con của mình. Thế nhưng, sức chịu đựng của con người cũng có giới hạn, và không lâu sau thì hai người quyết định ly hôn do khoảng cách do Einstein tạo ra và những mối quan hệ của ông với những cô gái trẻ tuổi – những người không đòi hỏi tình cảm từ ông.
Khi các con còn nhỏ thì Einstein là một người cha vô cùng chu đáo, thế nhưng theo thời gian ông ngày càng thay đổi và không dành thời gian cho những đứa con nữa mà lại dành nhiều hơn cho việc nghiên cứu của mình. Sau khi ly dị, ông gần như cắt đứt mọi liên lạc với vợ và các con của mình, và tập trung nhiều hơn cho công việc.
Con trai ông Eduard vật lộn với căn bệnh tâm thần và nhiều lần cố gắng tự tử, cuối cùng chết trong một bệnh viện tâm thần. Einstein đã không hề đến thăm con trong hơn 3 thập kỷ. Người con trai khác của ông – Hans Albert từng nói rằng: "Có thể công trình duy nhất ông ấy từ bỏ chính là tôi".
Với tài năng bậc nhất ấy, cái tên Einstein luôn gắn liền với hai tiếng "thiên tài". Nhưng công bằng mà nói, một thiên tài nổi tiếng hay vĩ đại, trước tiên cũng là một con người, không tránh khỏi quy luật của đời thường.
Có thể ví von rằng: tình yêu của Einstein cũng như thuyết tương đối vậy. Ông không trao trọn tình cảm cho người vợ nào. Ông cũng không có ai có thể là "người tình tuyệt đối".
Sau cùng, mặc cho thói trăng hoa là thế, duy nhất ông vẫn chung thủy với một thứ: đó là "Vật lý".